Τρίτη 26 Ιουλίου 2011

Τίγρεις Κρίνοι; Τιγρόκρινα; Αιλουρολούλουδα;!

Καθώς λοιπόν περνώ το καλοκαίρι μου γράφοντας μια τρίγλωσση διασκευή μια ιταλικής όπερας, θυμήθηκα τις δύο μεταφράσεις σε τραγούδια των Tiger Lillies που είχα κάνει ως δοκιμαστικό για να αναλάβω τη μετάφραση των υπέρτιτλών σε μια παράστασή τους. Η δουλειά δεν έκατσε, μου έμειναν όμως οι μεταφράσεις. Ιδού!

THE BUTCHER

The butcher, the butcher
He’s waiting in the wings
To cut you up he sings
The butcher, the butcher
It’s flesh and blood he eats
And humans are his meats
The butcher, the butcher
His dirty long white hair
You enter in his lair
The butcher, the butcher
His picture in the house
In terror you will shout
The butcher, the butcher
In terror you will shout
“The butcher is about”
The butcher, the butcher
In the darkness of your fear
The old man he draws near
The butcher, the butcher
You smell the greed and lust
The butcher’s knife he thrusts
The butcher, the butcher
The flesh is freshly cut
The brains, the heart, the guts
The butcher, the butcher
The cannibal is king
He’ll cut you up and sing
The butcher, the butcher
So now it’s your turn to die
You won’t have time to cry
The butcher, the butcher, the butcher…
 
 
Ο ΧΑΣΑΠΗΣ
 
Ο χασάπης, ο χασάπης
Περιμένει στα σοκάκια
Να σε κάνει κομματάκια
Ο χασάπης, ο χασάπης
Με σάρκες κι αίμα τρέφεται
Κι ανθρώπους ορέγεται
Ο χασάπης, ο χασάπης
Στου βρομιάρη ψαρομάλλη
Τα λημέρια γυρνάς πάλι
Ο χασάπης, ο χασάπης
Σαν τον δεις απ΄ τη γωνία
Θα τσιρίξεις μ’ αγωνία
«Ο χασάπης, ο χασάπης»
Θα φωνάζεις όλος τρόμο
«Βγήκε παγανιά στο δρόμο
Ο χασάπης, ο χασάπης»
Στου φόβου σου το σκότος
Ο γεράκος φτάνει πρώτος
Ο χασάπης, ο χασάπης
Όλος λάγνα λύσσα ζέχνει
Τον μπαλτά κρατά με τέχνη
Ο χασάπης, ο χασάπης
Σάρκες και κορμιά σφαγμένα
Σωθικά, μυαλά και αίμα
Ο χασάπης, ο χασάπης
Ο ανθρωποφάγος άρχει
Τραγουδώντας θα σε σφάζει
Ο χασάπης, ο χασάπης
Πια σειρά σου να πεθάνεις
Να φωνάξεις δεν προκάνεις
Ο χασάπης, ο χασάπης, ο χασάπης…

PARANOID

They’re whispering about me
They’re whispering about me
They’re whispering about me behind my back
They’re waiting for me to crack
They’re talking about me, they’re calling me names
They’re waiting for me to go insane
They’re whispering about me and it’s all bad
They’re waiting for me to go mad
They’re whispering about me and it’s so unkind
They’re waiting for me to go out of my mind
They’re whispering about me
Those men in their white coats
Ιn a straight jacket try me to coax
Those men in those coats so white
Have come to take me away tonight
Am I paranoid?
Am I paranoid?
Am I paranoid?

ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΣ

Με κουτσομπολεύουν
Με κουτσομπολεύουν
Πίσω από την πλάτη μου με συζητούν
Πότε θα σπάσω περιμένουν να δουν
Καθένας από ένα παρατσούκλι μού βγάζει
Πότε θα τα παίξω, αυτό μόνο τους νοιάζει
Με συζητούν και δεν είναι για καλό
Περιμένουν πότε θα τρελαθώ
Με συζητούν και καθόλου δε μου αρέσει
Περιμένουν μόνο πότε θα μου σαλέψει
Οι άντρες τούτοι
Οι λευκοντυμένοι με κουτσομπολεύουν
Ζουρλομανδύα να μου βάλουν θέλουν
Οι άντρες τούτοι, οι ντυμένοι στα λευκά
Ήρθαν απόψε να με πάρουν μακριά
Παραλογίζομαι;
Παραλογίζομαι;
Παραλογίζομαι;

Οι αποδόσεις αυτές ήταν για υπέρτιτλους, οπότε δεν έπρεπε να ακολουθούν τη μουσική. Θα μπορούσαν κάλλιστα να μην έχουν και ομοιοκαταληξίες, ήθελα όμως να διατηρήσουν κάτι από το ύφος των τραγουδιών πέρα από το νόημα. Θα επανέλθω στο θέμα της μετάφρασης για τραγούδια σε άλλη ανάρτηση.

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2011

Μεταφράσεις σταντ-απ!

Μόλις πριν λίγες μέρες ανακάλυψα τον σταντ-απ κωμικό Τζίμι Καρ και έχω ξετρελαθεί! Ψάχνοντας, λοιπόν, για βίντεο, συνεντεύξεις ή χρησιμοποιημένα χαρτομάντιλά του, έπεσα πάνω σε αυτό το μπλογκ με βίντεο σταντ-απ με ελληνικούς υποτίτλους. Πολύ καλή δουλειά, για κάτι πολύ άχαρο: τη μεταφορά του χιούμορ από έναν κώδικα επικοινωνίας σε έναν άλλο.

Θυμήθηκα τι είχα τραβήξει όταν μετέφραζα υποτίτλους για την κυκλοφορία των DVD του Monty Python's Flying Circus και συγκεκριμένα ένα σκετσάκι που θυμάμαι όταν το είχα δει, σταμάτησα, κοπάνησα το κεφάλι μου στο γραφείο και μετά έβαλα τα κλάματα. (Υπερβάλω, δεν έβαλα τα κλάματα, έβαλα τις φωνές). Ιδού το βίντεο:


59 δευτερόλεπτα μεταφραστικού πανικού! Πολλά τα προβλήματα, το κυριότερο πως το αστείο βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην πρόσληψη της κλιτικής ως ονομαστική που στα αγγλικά είναι ομόηχες. Στα ελληνικά πάλι, όχι. Η λύση μου ήταν να αλλάξω λίγο το νόημα του διαλόγου και να παίξω με τη στίξη. Και αφού είχε λυθεί αυτό, να ασχοληθώ με τη χρήση των παρηχήσεων στο τέλος του σκετς. Ιδού οι υπότιτλοί μου!

ΜΠΕΡΤΕΝΣΟ
Άλμπατρος.

ΓΙΑΤΡΟΣ
Ο κ. Μπέρτενσο;

ΜΠΕΡΤΕΝΣΟ
Εγώ, ο γιατρός;

ΓΙΑΤΡΟΣ
Όχι, εγώ γιατρός,
εσεις κ. Μπέρτενσο.

ΜΠΕΡΤΕΝΣΟ
Γιατρέ, η γυναίκα μου;

ΓΙΑΤΡΟΣ
Όχι εγώ, η ασθενής είναι.

ΑΔΕΡΦΗ
Ελάτε από εδώ.

ΜΠΕΡΤΕΝΣΟ
Εγώ, αδερφή;

ΓΙΑΤΡΟΣ
Όχι. Αυτή αδερφή.
Εγώ γιατρός. Εσείς κ. Μπέρτενσο.

ΝΟΣΟΚΟΜΑ
Δρ Γουόλτερς.

ΓΙΑΤΡΟΣ
Εγώ, νοσοκόμα.
Εσείς κ. Μπέρτενσο. Αυτή αδερφή.
Εσύ, γιατρός;

ΝΟΣΟΚΟΜΑ
Γιατρός; Όχι.

ΓΙΑΤΡΟΣ
Όχι γιατρός.
Καλέστε ασθενοφόρο.

ΑΔΕΡΦΗ
Τι να πιει;

ΓΙΑΤΡΟΣ
Γεια, τρως; Νόσο; Κώμα;
Βράσε αυτόν,
καις εμένα, νοσοκόμα.

ΝΟΣΟΚΟΜΑ
Και σε σας, τι;

ΓΙΑΤΡΟΣ
Εγώ γιατρός.
Εσείς Μπέρτενσο. Αυτή νοσοκόμα.

ΜΠΕΡΤΕΝΣΟ
Γιατρέ, η γυναίκα μου;

ΓΙΑΤΡΟΣ
Όχι νοσοκόμα.
Αυτή νοσοκόμα.
Γυναίκα σας ασθενής.
Αυτή νοσοκόμα γυναίκας σας.
Γιατρός εγώ. Ποιας είσαι εσύ;
Πιάσεις εσύ; Πια σείσε εσύ!
Εγώ γιατρός.
Άλμπατρος!

Κράτησα το μοίρασμα των υποτίτλων όπως εμφανίζεται στο DVD, απλώς έκανα το κείμενο συνεχόμενο. Δεν τα πήγα και άσχημα, νομίζω!  Αν και ο υπότιλος για τον οποίο είμαι υπερήφανος είναι από ένα επεισόδιο The Simpsons που είχα μεταφράσει, πάλι για DVD: η Πρόνοια έχει πάρει τα παιδιά των Σίμσον και τα έχει δώσει στο θρησκόληπτο Φλάντερς, ο οποίος ξεστομίζει την εξής ατάκα:

I'm not going to pass any judgment on Homer,
that's for our vengeful God to do.

Το θέμα όλο είναι στη λέξη "vengeful". Η πρώτη σκέψη ήταν το «εκδικητικός», όμως δεν υπήρχε περίπτωση ο Φλάντερ να χαρακτήριζε το Θεό έτσι. Να είναι καλά ο καλύτερος φίλος του μεταφραστή, το λεξικό, γιατί εκεί βρήκα την απόλυτη λέξη που ήταν κατάλληλη να αποδώσει και το νόημα και το χαρακτήρα του ήρωα:

Δεν θα κρίνω εγώ τον Χόμερ,
αυτό θα το κάνει ο φιλέκδικος Θεός μας.

Ξεκουράζω τη θήκη μου.